10 października, w Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, szczególną uwagę kierujemy na znaczenie psychicznego dobrostanu każdego człowieka – nie tylko w kontekście choroby, ale również codziennego życia i sytuacji kryzysowych. Tegoroczne przesłanie Światowej Organizacji Zdrowia: „Zdrowie psychiczne w sytuacjach kryzysowych – dostęp do usług, wsparcie w nagłych sytuacjach”.
Co możemy zrobić? Kluczowe kierunki działań
1. Unikajmy stygmatyzacji
Ważny jest język, jakim się posługujemy. Zamiast etykietowania („wariat”, „nerwus”, „schizofrenik”), używajmy języka szacunku i empatii. Język empatii to sposób komunikacji oparty na uważnym słuchaniu, zrozumieniu uczuć i potrzeb drugiej osoby bez oceniania czy krytyki. Pomaga budować bliskie, oparte na zaufaniu relacje oraz sprzyja rozwiązywaniu konfliktów w sposób spokojny i konstruktywny.
2. Wspierajmy bliskich
Słuchajmy aktywnie i bez oceniania. Dajmy przestrzeń na emocje, również te trudne. Jeśli podejrzewamy, że ktoś zmaga się z problemami psychicznymi — warto zapytać: „Jak mogę ci pomóc?”.
3. Promujmy edukację i profilaktykę
Kompetencje psychospołeczne takie jak radzenie sobie ze stresem, asertywność, komunikacja – powinny być nauczane od najmłodszych lat. To inwestycja w odporność psychiczną całych pokoleń. Państwowa Inspekcja Sanitarna od lat realizuje programy i inicjatywy prozdrowotne dotyczące zdrowia psychicznego, np. projekt „Zdrowie i emocje – skrzynka z narzędziami” w województwie śląskim, czy program edukacyjny „Zdrowie psychiczne. Radzenie sobie ze stresem” w województwie kujawsko – pomorskim.
4. Promujmy i korzystajmy z dostępnych form pomocy
Listę instytucji, numery telefonów i przydatne adresy stron internetowych znajdują się w zakładce „Gdzie szukać pomocy”.
Codzienna profilaktyka — czyli jak wzmacniać odporność psychiczną?
Zapobieganie zaburzeniom zdrowia psychicznego to inwestycja w siebie, która przynosi długofalowe korzyści. Nawet małe zmiany w codziennych nawykach mogą mieć ogromne znaczenie dla jakości życia i zapobiegania poważnym problemom psychicznym. Regularna dbałość o zdrowie psychiczne ma kluczowy wpływ na naszą odporność psychiczną w sytuacjach kryzysowych. Badania jednoznacznie potwierdzają, że osoby, które wykształciły zdrowe nawyki, lepiej radzą sobie z nagłymi i trudnymi wydarzeniami życiowymi .
Aktywność fizyczna
Już 30 minut umiarkowanego wysiłku dziennie (np. spacer, jazda na rowerze) korzystnie wpływa na układ nerwowy. Ruch zwiększa poziom endorfin, serotoniny i dopaminy — substancji odpowiedzialnych za dobre samopoczucie .
Higiena snu. Niedobór snu jest jednym z głównych czynników ryzyka depresji, lęków i osłabienia funkcji poznawczych. Dorosły człowiek powinien spać 7–9 godzin na dobę .
Zdrowe odżywianie
Dieta wpływa nie tylko na ciało, ale również na pracę mózgu. Zalecana jest dieta bogata w warzywa, produkty pełnoziarniste, ryby i zdrowe tłuszcze, ograniczająca wysoko przetworzoną żywność.
Unikanie używek
Alkohol, nikotyna i inne substancje psychoaktywne mogą nasilać objawy depresyjne i zaburzać równowagę emocjonalną. Używanie alkoholu wiąże się z zaburzeniami nastroju .
Relacje społeczne i pasje
Dobre relacje społeczne zwiększają odporność psychiczną i zmniejszają ryzyko zaburzeń psychicznych. Aktywności, które sprawiają radość i mają dla nas znaczenie, wzmacniają poczucie sensu i tożsamości.
materiał ze strony: https://www.gov.pl/web/gis/swiatowy-dzien-zdrowia-psychicznego-2025